Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Τουρκία έχουν λόγους για προσέγγιση. Αλλά εξακολουθούν να υπάρχουν όλοι οι άλλοι λόγοι που χωρίς αυτήν, οι σχέσεις θα μπορούσαν να επιδεινωθούν ακόμη περισσότερο. Πρόσφατα, η κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο χαρακτηρίστηκε από τους ειδικούς ως αναμενόμενη καταιγίδα, γεμάτη πιθανές ένοπλες συγκρούσεις.
Δεν αφορούσε τα παραδοσιακά συνοριακά ζητήματα μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας και τη διευθέτηση της Κύπρου.
Οι υδρογονάνθρακες άλλαξαν τα δεδομένα
Η πορεία των γεγονότων σε αυτή την περιοχή άλλαξε με την ανακάλυψη μεγάλων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο, τα οποία άρχισαν να διεκδικούν η Ελλάδα, η Τουρκία και η Κύπρος.
Στην αρχή, όλα πήγαν στο επίπεδο των υψηλών διπλωματικών σκανδάλων που αφορούσαν την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Στις αρχές Φεβρουαρίου 2018, η Τουρκία μπήκε στην κούρσα του φυσικού αερίου και ανακοίνωσε τη μη αναγνώριση της συμφωνίας μεταξύ Κύπρου και Αιγύπτου για την οριοθέτηση της θαλάσσιας υφαλοκρηπίδας.
Μετά από αυτό, υπήρξαν σημάδια σχηματισμού ενός αντιτουρκικού πολιτικού μπλοκ με τη συμμετοχή κρατών όπως η Σαουδική Αραβία, η Αίγυπτος, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Ελλάδα και το Ισραήλ.
Στο πλαίσιο αυτό, οι Βρυξέλλες απείλησαν «με κυρώσεις στην Τουρκία λόγω της παράνομης γεώτρησης κοντά στην Κύπρο».
Σε απάντηση, υπογράφηκε στην Κωνσταντινούπολη συμφωνία στρατιωτικής συνεργασίας μεταξύ της Τουρκίας και της κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας (GNA) της Λιβύης και μνημόνιο κατανόησης μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης για την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών.
Το κείμενο αυτού του εγγράφου δεν δημοσιοποιήθηκε ποτέ, που προκάλεσε αυξημένο εκνευρισμό στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και στην Αίγυπτο. Όλοι άρχισαν να σχεδιάζουν.
Συμφωνία για τον EastMed
H Ελλάδα, το Ισραήλ και η Κύπρος υπέγραψαν διακρατική συμφωνία για την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου EastMed (αγωγός φυσικού αερίου Ανατολικής Μεσογείου), που έχει σχεδιαστεί για την παροχή αερίου από το κοίτασμα του Ισραήλ Λεβιάθαν και το κυπριακό κοίτασμα Αφροδίτη στην ηπειρωτική Ευρώπη.
Σύμφωνα με το σχέδιο, το μήκος του θα είναι 1,9 χιλιάδες χιλιόμετρα, οι επενδύσεις στην κατασκευή υπολογίζονται στα 6 δισ. ευρώ.
Ανακοινώθηκε ότι ο αγωγός φυσικού αερίου θα ξεκινήσει τη λειτουργία του το 2024-2025.
Σε απάντηση, η Τουρκία παρουσίασε έναν χάρτη που δείχνει τα νερά της Μεσογείου που διεκδικεί, και αφού υπέγραψε συμφωνία με την κυβέρνηση της Βόρειας Κύπρου (του Ψευδοκράτους υποκείμενου στην Τουρκία) και την επίσημα αναγνωρισμένη κυβέρνηση του Λιβάνου, η Άγκυρα ανακοίνωσε αξιώσεις στο μισό της Ανατολικής Μεσογείου και ήταν έτοιμη να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της ακόμη και «με τη βοήθεια των ενόπλων δυνάμεων». Τότε η ΕΕ και οι ΗΠΑ στήριξαν την πλευρά της Λευκωσίας.
Στροφή 180 μοιρών από τις ΗΠΑ και ο εκνευρισμός της Αθήνας
Ξαφνικά όμως οι Αμερικανοί έκαναν στροφή 180 μοιρών. Το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ είπε ότι η Ουάσιγκτον άλλαξε γνώμη σχετικά με την υποστήριξη του έργου του αγωγού φυσικού αερίου EastMed και ότι η Ουάσιγκτον θα «εστιάσει τώρα στην παράδοση ηλεκτρικής ενέργειας από την Ανατολική Μεσόγειο στην Ευρώπη» για να «να βοηθήσει στην προετοιμασία της περιοχής για μια μετάβαση καθαρής ενέργειας».
Η Αθήνα εξοργίστηκε. Ελληνικά δημοσιεύματα γράφουν ότι «η κυβέρνηση Τζο Μπάιντεν άρχισε να χρησιμοποιεί την τακτική του διπλωματικού φλερτ με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, μειώνοντας την ένταση στην περιοχή» και όλα τα άλλα θεωρούνται ακόμη ρευστά.
Το ελληνικό portal Defense-point.gr πιστεύει ότι «οι Αμερικανοί σκοπεύουν να αποφύγουν συγκρούσεις με τον σημερινό πρόεδρο της Τουρκίας μέχρι τις εκλογές στη χώρα αυτή, που είναι προγραμματισμένες για τον Ιούνιο του 2023», αν και θέτουν σε κίνδυνο «την πολιτική τους με τρεις πιστούς συμμάχους: το Ισραήλ. , Ελλάδα και Κύπρο».
Και γιατί άλλαξε η θέση των ΗΠΑ απέναντι στον Ερντογάν; Σύμφωνα με ορισμένους Τούρκους ειδικούς, η λεγόμενη κλειστή διπλωματία έχει γίνει πρόσφατα πιο ενεργή στις σχέσεις μεταξύ Ουάσιγκτον και Άγκυρας.
Αυτό, συγκεκριμένα, γράφει ο πρώην Ινδός διπλωμάτης Μ.Κ. Bhadrakumar στους Asian Times. Πιστεύει ότι η Τουρκία δεν ξαφνιάστηκε στην αλλαγή της αμερικανικής θέσης σχετικά με τον αγωγό φυσικού αερίου EastMed, ο οποίος, ίσως, «είναι μέρος ορισμένων σιωπηρών συμφωνιών μεταξύ των δύο χωρών».
Το βασικό τους στόχο είναι να επιτύχουν το 2022 «μια άμβλυνση όχι μόνο μεταξύ τους, αλλά και στις σχέσεις μεταξύ Άγκυρας και Βρυξελλών σύμφωνα με τις γραμμές της ΕΕ».
Ταυτόχρονα, σύμφωνα με τον Bhadrakumar, «ο Ερντογάν θέτει ως καθήκον να παραμείνει ταυτόχρονα απαραίτητος σύμμαχος της Δύσης, και ταυτόχρονα να διατηρήσει καλές σχέσεις με τη Ρωσία και με τους αντιπάλους της».
Δεν είναι ακόμη κατανοητή η προσέγγιση ΗΠΑ - Τουρκίας
Όσο για τις Ηνωμένες Πολιτείες, γι' αυτές «ο Ερντογάν μπορεί να είναι μόνο μέρος της λύσης σε πιο παγκόσμια περιφερειακά προβλήματα, όπως η ευρασιατική ολοκλήρωση».
Η ίδια η Τουρκία προέρχεται από το γεγονός ότι χωρίς τη συμμαχία της με τη Δύση και το ΝΑΤΟ «είναι απίθανο η Ρωσία, η Κίνα και το Ιράν να είχαν διάλογο μαζί της σε ισότιμη βάση».
Ωστόσο, το πραγματικό νόημα των ελιγμών της Ουάσιγκτον και της Άγκυρας δεν είναι ακόμη πλήρως κατανοητό.
Δεν είναι τυχαίο που οι Έλληνες άρχισαν να κάνουν αιχμηρά ερωτήματα: γιατί να προσφέρουν στους Αμερικανούς νέες βάσεις, συμπεριλαμβανομένου του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης, το οποίο, σύμφωνα με Αμερικανούς αξιωματούχους, θα χρησιμοποιηθεί για τη μεταφορά στρατιωτικού εξοπλισμού και στρατευμάτων στην Ανατολική Ευρώπη και την Ουκρανία; Ή γιατί η Αθήνα έστειλε πυραύλους Patriot στη Σαουδική Αραβία όταν έφυγαν οι Αμερικανοί κ.ο.κ.
Σύμφωνα με την αμερικανική έκδοση του Foreign Policy, η Ουάσιγκτον κινδυνεύει να χάσει την Τουρκία και προσπαθεί να τη βγάλει από τη «νοοτροπία της πολιορκίας», κάνοντας ορισμένες παραχωρήσεις, συνειδητοποιώντας ότι «δεν προβλέπεται ακόμη η απότομη στροφή της Άγκυρας προς την Ανατολή».
Γιατί το τουρκικό σχέδιο ενσωμάτωσης της Μέσης Ανατολής μέσω της «ήπιας δύναμης» και της «αραβικής άνοιξης» σε ένα σύστημα απέτυχε.
Νέες γραμμές διχασμού εμφανίστηκαν στην περιοχή, η Τουρκία άρχισε να στέκεται μόνη της απέναντι σε πολλές χώρες σε μια σειρά ζητημάτων.
Τώρα η Άγκυρα, αφού τρέχει στους γεωπολιτικούς κύκλους, αποφάσισε να επιστρέψει στην αρχική της θέση, όντας σίγουρη ότι είναι πολύ σημαντικό για την Ουάσιγκτον να τη χάσει, και ως εκ τούτου προσπαθεί να «ανεβάσει το τίμημα για την αγνόηση των συμφερόντων της», αναμένοντας ότι oι Αμερικανοί θα καταλήξουν να της επιτρέψουν να συνεχίσει την πολιτική της.
Αυτό δηλώνει ότι ο Ερντογάν είναι μετέωρος , κάτι πετυχαίνει, κάτι όχι.
Και παρόλο που οι ΗΠΑ και η Τουρκία έχουν λόγους για προσέγγιση, εξακολουθούν να υπάρχουν λόγοι να φοβόμαστε ότι χωρίς αυτή τη σχέση, οι σχέσεις θα μπορούσαν να επιδεινωθούν ακόμη περισσότερο.
Σύμφωνα με το σχέδιο, το μήκος του θα είναι 1,9 χιλιάδες χιλιόμετρα, οι επενδύσεις στην κατασκευή υπολογίζονται στα 6 δισ. ευρώ.
Ανακοινώθηκε ότι ο αγωγός φυσικού αερίου θα ξεκινήσει τη λειτουργία του το 2024-2025.
Σε απάντηση, η Τουρκία παρουσίασε έναν χάρτη που δείχνει τα νερά της Μεσογείου που διεκδικεί, και αφού υπέγραψε συμφωνία με την κυβέρνηση της Βόρειας Κύπρου (του Ψευδοκράτους υποκείμενου στην Τουρκία) και την επίσημα αναγνωρισμένη κυβέρνηση του Λιβάνου, η Άγκυρα ανακοίνωσε αξιώσεις στο μισό της Ανατολικής Μεσογείου και ήταν έτοιμη να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της ακόμη και «με τη βοήθεια των ενόπλων δυνάμεων». Τότε η ΕΕ και οι ΗΠΑ στήριξαν την πλευρά της Λευκωσίας.
Στροφή 180 μοιρών από τις ΗΠΑ και ο εκνευρισμός της Αθήνας
Ξαφνικά όμως οι Αμερικανοί έκαναν στροφή 180 μοιρών. Το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ είπε ότι η Ουάσιγκτον άλλαξε γνώμη σχετικά με την υποστήριξη του έργου του αγωγού φυσικού αερίου EastMed και ότι η Ουάσιγκτον θα «εστιάσει τώρα στην παράδοση ηλεκτρικής ενέργειας από την Ανατολική Μεσόγειο στην Ευρώπη» για να «να βοηθήσει στην προετοιμασία της περιοχής για μια μετάβαση καθαρής ενέργειας».
Η Αθήνα εξοργίστηκε. Ελληνικά δημοσιεύματα γράφουν ότι «η κυβέρνηση Τζο Μπάιντεν άρχισε να χρησιμοποιεί την τακτική του διπλωματικού φλερτ με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, μειώνοντας την ένταση στην περιοχή» και όλα τα άλλα θεωρούνται ακόμη ρευστά.
Το ελληνικό portal Defense-point.gr πιστεύει ότι «οι Αμερικανοί σκοπεύουν να αποφύγουν συγκρούσεις με τον σημερινό πρόεδρο της Τουρκίας μέχρι τις εκλογές στη χώρα αυτή, που είναι προγραμματισμένες για τον Ιούνιο του 2023», αν και θέτουν σε κίνδυνο «την πολιτική τους με τρεις πιστούς συμμάχους: το Ισραήλ. , Ελλάδα και Κύπρο».
Και γιατί άλλαξε η θέση των ΗΠΑ απέναντι στον Ερντογάν; Σύμφωνα με ορισμένους Τούρκους ειδικούς, η λεγόμενη κλειστή διπλωματία έχει γίνει πρόσφατα πιο ενεργή στις σχέσεις μεταξύ Ουάσιγκτον και Άγκυρας.
Αυτό, συγκεκριμένα, γράφει ο πρώην Ινδός διπλωμάτης Μ.Κ. Bhadrakumar στους Asian Times. Πιστεύει ότι η Τουρκία δεν ξαφνιάστηκε στην αλλαγή της αμερικανικής θέσης σχετικά με τον αγωγό φυσικού αερίου EastMed, ο οποίος, ίσως, «είναι μέρος ορισμένων σιωπηρών συμφωνιών μεταξύ των δύο χωρών».
Το βασικό τους στόχο είναι να επιτύχουν το 2022 «μια άμβλυνση όχι μόνο μεταξύ τους, αλλά και στις σχέσεις μεταξύ Άγκυρας και Βρυξελλών σύμφωνα με τις γραμμές της ΕΕ».
Ταυτόχρονα, σύμφωνα με τον Bhadrakumar, «ο Ερντογάν θέτει ως καθήκον να παραμείνει ταυτόχρονα απαραίτητος σύμμαχος της Δύσης, και ταυτόχρονα να διατηρήσει καλές σχέσεις με τη Ρωσία και με τους αντιπάλους της».
Δεν είναι ακόμη κατανοητή η προσέγγιση ΗΠΑ - Τουρκίας
Όσο για τις Ηνωμένες Πολιτείες, γι' αυτές «ο Ερντογάν μπορεί να είναι μόνο μέρος της λύσης σε πιο παγκόσμια περιφερειακά προβλήματα, όπως η ευρασιατική ολοκλήρωση».
Η ίδια η Τουρκία προέρχεται από το γεγονός ότι χωρίς τη συμμαχία της με τη Δύση και το ΝΑΤΟ «είναι απίθανο η Ρωσία, η Κίνα και το Ιράν να είχαν διάλογο μαζί της σε ισότιμη βάση».
Ωστόσο, το πραγματικό νόημα των ελιγμών της Ουάσιγκτον και της Άγκυρας δεν είναι ακόμη πλήρως κατανοητό.
Δεν είναι τυχαίο που οι Έλληνες άρχισαν να κάνουν αιχμηρά ερωτήματα: γιατί να προσφέρουν στους Αμερικανούς νέες βάσεις, συμπεριλαμβανομένου του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης, το οποίο, σύμφωνα με Αμερικανούς αξιωματούχους, θα χρησιμοποιηθεί για τη μεταφορά στρατιωτικού εξοπλισμού και στρατευμάτων στην Ανατολική Ευρώπη και την Ουκρανία; Ή γιατί η Αθήνα έστειλε πυραύλους Patriot στη Σαουδική Αραβία όταν έφυγαν οι Αμερικανοί κ.ο.κ.
Σύμφωνα με την αμερικανική έκδοση του Foreign Policy, η Ουάσιγκτον κινδυνεύει να χάσει την Τουρκία και προσπαθεί να τη βγάλει από τη «νοοτροπία της πολιορκίας», κάνοντας ορισμένες παραχωρήσεις, συνειδητοποιώντας ότι «δεν προβλέπεται ακόμη η απότομη στροφή της Άγκυρας προς την Ανατολή».
Γιατί το τουρκικό σχέδιο ενσωμάτωσης της Μέσης Ανατολής μέσω της «ήπιας δύναμης» και της «αραβικής άνοιξης» σε ένα σύστημα απέτυχε.
Νέες γραμμές διχασμού εμφανίστηκαν στην περιοχή, η Τουρκία άρχισε να στέκεται μόνη της απέναντι σε πολλές χώρες σε μια σειρά ζητημάτων.
Τώρα η Άγκυρα, αφού τρέχει στους γεωπολιτικούς κύκλους, αποφάσισε να επιστρέψει στην αρχική της θέση, όντας σίγουρη ότι είναι πολύ σημαντικό για την Ουάσιγκτον να τη χάσει, και ως εκ τούτου προσπαθεί να «ανεβάσει το τίμημα για την αγνόηση των συμφερόντων της», αναμένοντας ότι oι Αμερικανοί θα καταλήξουν να της επιτρέψουν να συνεχίσει την πολιτική της.
Αυτό δηλώνει ότι ο Ερντογάν είναι μετέωρος , κάτι πετυχαίνει, κάτι όχι.
Και παρόλο που οι ΗΠΑ και η Τουρκία έχουν λόγους για προσέγγιση, εξακολουθούν να υπάρχουν λόγοι να φοβόμαστε ότι χωρίς αυτή τη σχέση, οι σχέσεις θα μπορούσαν να επιδεινωθούν ακόμη περισσότερο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ
Ορισμένα αναρτώμενα από το διαδίκτυο κείμενα ή εικόνες (με σχετική σημείωση της πηγής), θεωρούμε ότι είναι δημόσια. Αν υπάρχουν δικαιώματα συγγραφέων, παρακαλούμε ενημερώστε μας για να τα αφαιρέσουμε. Επίσης σημειώνεται ότι οι απόψεις του ιστολόγιου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου. Για τα άρθρα που δημοσιεύονται εδώ, ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρουμε καθώς απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των συντακτών τους και δεν δεσμεύουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο το ιστολόγιο.
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.