Κύπρος και Ελλάδα - Δύο ισραηλινά πιόνια στην ενεργειακή γεωπολιτική σκακιέρα;

Στις εξελίξεις της κρίσης στην Ελλάδα και στην Κύπρο, και τον πόλεμο για το μέλλον της Συρίας, όπως και τις μεγάλες αναταραχές στην Τουρκία και την Αίγυπτο, μία ιδιαίτερη πτυχή - ο ρόλος του Ισραήλ και η φιλοδοξία της χώρας να γίνει ένας παγκόσμιος παίκτης στον τομέα της γεωπολιτικής της ενέργειας.
Όπως το 2011 ανακοινώθηκε επίσημα ότι ανακαλύφθηκαν στην θαλάσσια περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου τεράστια αποθέματα φυσικού αερίου, ένα νέο κεφάλαιο ξεκίνησε στην εξωτερική πολιτική του Ισραήλ - με ενδεχομένως μοιραίες συνέπειες για τις γειτονικές χώρες.
Τον Απρίλιο του τρέχοντος έτους, το Ισραήλ ξεκίνησε με την παραγωγή φυσικού αερίου από το πεδίο Ταμάρ. Εκτός από μια συμβατική παράδοση στη ρωσική Gazprom, το αέριο φαίνεται να προορίζεται σε μεγάλο βαθμό για την εγχώρια βιομηχανία στο Ισραήλ.
Το νέο Λεβιάθαν
Το πραγματικό ορόσημο ήταν η ανακάλυψη ενός τεράστιου πεδίου φυσικού αερίου στα ανοικτά των ακτών του Ισραήλ το 2010, στη Λεβαντίνη. Τον Οκτώβριο του 2010, το Ισραήλ ανακάλυψε στα ανοικτά των ακτών του έναν «υπερ-γίγαντα» στον τομέα του φυσικού αερίου, στην περιοχή που το Ισραήλ δήλωσε ως «αποκλειστική οικονομική ζώνη» (ΑΟΖ). Το πεδίο βρίσκεται περίπου 130 χλμ δυτικά του λιμανιού της Χάιφα, σε βάθος περίπου πέντε χιλιομέτρων. Πήρε το όνομά του από τον βιβλικό τέρας «Λεβιάθαν». Σε συνεργασία με την Noble Energy από το Χιούστον στο Τέξας των Ηνωμένων Πολιτειών, τρεις ισραηλινές εταιρείες ενέργειας, σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, ανέφεραν ότι το πεδίο περιέχει περίπου 450 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου. Έτσι, είναι η μεγαλύτερη υποβρύχια ανακάλυψη φυσικού αερίου σε δέκα χρόνια, καθώς και μια περαιτέρω απόδειξη της αδυναμίας που αρουσιάζει η θεωρία του «peak oil», σύμφωνα με την οποία υφίσταται η απειλή για μια δραστική και μόνιμη μείωση των αποθεμάτων πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα. Για να πάρετε μια ιδέα της κλίμακας: Αυτός τομέας του φυσικού αερίου στο Λεβιάθαν, περιέχει αρκετό αέριο για να καλύψει τις ανάγκες του Ισραήλ για 100 χρόνια.
Από την ίδρυσή του το 1948, το Ισραήλ δεν είχε ποτέ ενεργειακή αυτάρκεια. Επανειλημμένα, αλλά πάντα χωρίς επιτυχία, έχουν γίνει πολυδάπανες έρευνες για πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Σε αντίθεση με τις πλούσιες σε πετρέλαιο αραβικές χώρες στην γειτονιά του Ισραήλ, αυτό φαινόταν χωρίς να έχει μια παρόμοια τύχη. Στη συνέχεια η Noble Energy, συνεργάτης των προσπαθειών του Ισραήλ, ανακάλυψε το 2009 το πεδίο Ταμάρ στην Λεβαντίνη, περίπου 80 χιλιόμετρα δυτικά της Χάιφα, με περίπου 250 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου στην ποιοτικότερη δυνατή μορφή. Το Ταμάρ ήταν το μεγαλύτερο πεδίο φυσικού αερίου στον κόσμο που ανακαλύφθηκε το 2009. Επισήμως, θεωρήθηκε ότι το μόνο πεδίο εκμετάλλευσης από το Ισραήλ, το Γιαμ Τεθις, το οποία προμηθεύει περίπου το 70% του φυσικού αερίου που καταναλώνεται στο Ισραήλ, θα εξαντληθεί σε πολύ λίγα χρόνια. Με την ανακάλυψη του Ταμάρ η προοπτική βελτιώθηκε σημαντικά, και ένα χρόνο μετά, η ίδια κοινοπραξία έκανε την μεγαλύτερη ανακάλυψη των τελευταίων δεκαετιών στη Λεβαντίνη: Το πεδίο Λεβιάθαν. Σύμφωνα με τις τρέχουσες εκτιμήσεις, περιέχει τουλάχιστον 500 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου. Τα πεδία Ταμάρ και Λεβιάθαν είναι τα μεγαλύτερα υποθαλάσσια κοιτάσματα φυσικού αερίου που ανακαλύφθηκαν τα τελευταία δέκα χρόνια σε όλο τον κόσμο. Η πείνα του φυσικού αερίου στην Ιερουσαλήμ έδωσε τη θέση της μέσα σε λίγους μήνες σε τελετουργείες ξεφαντώματος.
Κύπρος και Ελλάδα
Η ανακάλυψη μεγάλων αποθεμάτων φυσικού αερίου στην αποκλειστική οικονομική ζώνη του Ισραήλ στα ανοικτά των ακτών είναι μόνο η πρώτη πράξη ενός πραγματικού ενεργειακού δράματος για τεράστια ανεκμετάλλευτα αποθέματα στα ανοικτά των ακτών της Κύπρου και της Ελλάδας. Μαζί με την ίδια ισραηλινή κοινή επιχείρηση - ο όμιλος της ισραηλινής Delek του δισεκατομμυριούχου Γιτζάκ Τεσσουβά - η Noble Energy κατέχει επίσης τις σχετικές άδειες για την εξερεύνηση του φυσικού αερίου στην Κύπρο. Η κοινή επιχείρηση, η οποία ανήκει κατά 64% στο Ισραήλ και κατά 36% στη Noble Energy από το Τέξας, μόλις υπέγραψε μια επιστολή προθέσεων με τη νέα κυβέρνηση της Κύπρου, η οποία μιλά για την κατασκευή ενός τερματικού σταθμού υγροποιημένου φυσικού αερίου στη Κύπρο, ένα πρότζεκτ που αποτιμάται σε συνολικά 10 δισεκατομμύρια δολάρια. Στον σταθμό αυτόν, θα καταλήγουν τα μεγάλα αποθέματα φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου.
Η υπογραφή αυτής της σύμβασης φυσικού αερίου με το Ισραήλ και τη Noble Energy έχει σίγουρα διευκολυνθεί από την ιδιόμορφη εξέλιξη της πρόσφατης τραπεζικής κρίσης και την δραστική πολιτική αλλαγή στα τέλη Δεκεμβρίου στην Κύπρο. Ο Κύπριος Πρόεδρος Δημήτρης Χριστόφιας ήταν παλιά κομμουνιστής με καλές σχέσεις με τον Πούτιν και την Gazprom. Μετά από αρκετά ύποπτα σκάνδαλα τον διαδέχθηκε ο Νίκος Αναστασιάδης, ένας συντηρητικός με στενούς δεσμούς με το κόμμα CDU της Γερμανίδας Μέρκελ. Επίσης, όπως είχε ξεσπάσει η τραπεζική κρίση, να θυμηθούμε την άνευ προηγουμένου επιταγή της ΕΕ και του ΔΝΤ, σχετικά με το ότι οι καταθέτες θα πρέπει να πληρώσουν για τη για τη διάσωση των τραπεζών - με αποτέλεσμα μεγάλες ρωσικές τράπεζες και εταιρείες να φύγουν από την Κύπρο.
Μια άλλη επιλογή θα ήταν μια προσέγγιση μεταξύ της Κύπρου και της Τουρκίας, μέσω της οποίας το Νησί θα πρέπει να ενωθεί, και έτσι ένας αγωγός φυσικού αερίου θα μπορούσε να κατασκευαστεί από την Κύπρο προς την Τουρκία. Αυτό θα ήταν περίπου, σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, μια κατά 15 δισεκατομμύρια δολάρια φθηνότερη επιλογή από αυτήν του υγροποιημένου αερίου.

 

 

Σε κάθε περίπτωση, το Ισραήλ είναι τώρα - με ή χωρίς τη βοήθεια της Τουρκίας - στα πρόθυρα να αρπάξει από την ρωσική Gazprom ένα μεγάλο μέρος της τεράστιας μελλοντικής αγοράς του φυσικού αερίου στην ΕΕ. Το δεύτερο τμήμα της διαδρομής του αερίου από το Λεβιάθαν στην ΕΕ τρέχει μέσω της Ελλάδας, και ενώ η χώρα βρίσκεται σε βαθιά οικονομική κρίση λόγω των απαιτήσεων της κυβέρνησης Μέρκελ και του ΔΝΤ, το οποίο με τη σειρά του είναι υπό τον έλεγχο του Υπουργείου Οικονομικών των Ηνωμένων Πολιτειών.
Πίσω τον Αύγουστο του 2010, όταν ο όγκος του ισραηλινού Λεβιάθαν ήταν ορατός, ο Πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου συναντήθηκε με τον τότε Έλληνα Πρωθυπουργό Γιώργο Παπανδρέου για συνομιλίες σχετικά με πιθανές ισραηλινές εξαγωγές φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, όπου η Ελλάδα θα μπορούσε να λειτουργήσει ως χώρα διέλευσης. Τα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι ο Νετανιάχου έδειξε ενδιαφέρον για την κατασκευή ενός υποθαλάσσιου αγωγού προς την Ελλάδα.
Σχεδόν στα κρυφά, θα μπορούσε να ξεκινήσει μια μεγαλύτερη γεωπολιτική αντιπαράθεση μεταξύ του Ισραήλ και της Ρωσίας, επειδή το Ισραήλ κάνει σαφή βήματα για να διεκδικήσει την θέση της Ρωσίας, ως τον περισσότερο σημαντικό προμηθευτή φυσικού αερίου στη Νότια Ευρώπη μέσω του προτεινόμενου αγωγού της Gazprom, τον South Stream. Ακόμη και η ισραηλο-ρωσική σύγκρουση για το μέλλον της Συρίας είναι σε αυτή την αναμέτρηση σε συνδυασμό με την ενεργειακή γεωπολιτική, όπως η Συρία του Μπασάρ αλ-Άσαντ υπέγραψε τον Μάρτιο του 2011 με το Ιράν και το Ιράκ μια συμφωνία για έναν αγωγό φυσικού αερίου, την ίδια στιγμή όταν το ΝΑΤΟ, η Τουρκία, η Σαουδική Αραβία, το Κατάρ και σε μικρότερο βαθμό το Ισραήλ, προετοιμαζόταν να επιτεθούν στον Άσαντ της Συρίας. Ένα πλήρες χάος στη Συρία θα καταστρέψει την ελπίδα της κατασκευής ενός αγωγόυ Ιράν-Συρίας, και ως εκ τούτου ένας άλλος ανταγωνιστής για τις γεωπολιτικές ενεργειακές φιλοδοξίες του Ισραήλ θα βρεθεί εκτός δρόμου.

 

 

Πηγή: greeknation.bogspot.gr